Oszukać przeszłość

Na początku należy podkreślić, że występowanie fałszywych wspomnień jest naturalnym zjawiskiem. Wspomnienia mają charakter raczej rekonstrukcji, poddającej się wpływom bieżących postaw, przekonań i dostępnych informacji. Ta rekonstruktywna natura przeszłości oznacza, że to co myślimy i jak się czujemy w dniu dzisiejszym, wpływa na to, jak pamiętamy dzień wczorajszy[2]. Co dopiero jeśli chodzi o wydarzenia odległe nawet o kilkadziesiąt lat. Nasze wspomnienia są plastyczne i mogą się zmieniać cały czas[3]. Pamięć ludzka jest ulotna. Można powiedzieć, że ilość przetrzymywanych w niej wspomnień ma ustalony limit, którego nie może przekroczyć. Gdy spotykają nas nowe, emocjonujące historie, musimy zwolnić im miejsce poprzez wyrzucenie (całkowite lub częściowe) wcześniejszych wspomnień. Bywa tak, że nowe doświadczenia nie tyle dodają nowej informacji do już zakodowanej w pamięci, co tę zakodowaną zmieniają, tworząc nową postać zapamiętanych zdarzeń[4]. Niekiedy ślad, jaki został w pamięci po pewnym wydarzeniu, pozwala na snucie dywagacji odnośnie naszej przeszłości. Jesteśmy pewni, że coś zdarzyło się naprawdę, oczami wyobraźni widzimy siebie w konkretnej sytuacji i już chcemy dawać sobie rękę uciąć, że na pewno było tak, jak mówimy, gdy dowiadujemy się, że opowiadana historia przydarzyła się komuś z rodziny czy znajomemu, a my ją tylko przejęliśmy jako swoją. Można niemal w nieskończoność mnożyć tego typu przykłady, gdyż wspomnienia nie są sumą tego, co dana osoba zrobiła, ale bardziej jej własnych przemyśleń, tego co jej powiedziano i tego, w co uwierzyła[5]. Czas, który upłynął od zdarzenia, jakie mniemamy pamiętać, sugestie innych czy nawet sceny z filmów, które oglądaliśmy, a sądzimy, że przydarzyły się właśnie nam, sprawiają, że w naszych wspomnieniach fikcja miesza się z rzeczywistością. Wykorzystujemy informacje z różnych źródeł, by uzupełnić luki w tym, co pamiętamy[6]. Sposobów, dzięki którym fałszywe wspomnienia zamieszkują naszą pamięć, przekonująco udając , że są prawdziwe, jest więcej. Specjalistką w ich badaniu jest Elizabeth Loftus, profesor psychologii, badaczka pamięci i psycholog sądowy, która poprzez szereg badań pokazuje, w jaki sposób tworzą się fałszywe wspomnienia.